Laten we eerlijk zijn. Gezonde voeding is ingewikkeld. Er is zoveel informatie op het internet, boeken, tv, commercials,… die elkaar tegen spreken dat je door de bomen het bos niet meer ziet.
In deze chaos van ‘voedingswetenschap’ en gezondheidsclaims van zogenaamde ‘voedingsexperts’ is het belangrijk om steeds een kritische blik te behouden en alles wat je ziet te lezen met een korreltje zout. Of ja, een vat zout 🧂 is in dit geval misschien beter gepast!
In deze (Engelstalige) video van PN, leggen ze in 9 redenen uit waarom gezonde voeding zo ingewikkeld is.
1. Voedingswetenschap staat nog in zijn kinderschoenen.
De wetenschap omtrent voeding is pas gestart in 1785. Dit mag al lang geleden lijken maar als je dat vergelijkt met de chemie sector die zijn bakermat kent in 1200 v.C. staat voedingswetenschap nog duidelijk in zijn kinderschoenen. Dat betekent dus dat er nog veel open pistes zijn en nog veel NIET geweten is.
2. Meeste investeringen gaan naar ziekte preventie i.p.v. gezonde voeding.
Veel onderzoeksgeld gaat naar ziektepreventie en niet naar optimale voeding voor je gezondheid.
3. De studies worden vaak bekostigd door bedrijven met ‘financieel’ conflict.
Onderzoek wordt vaak gesteund en betaald door bedrijven met een financieel conflict, wat betekent dat de studie opzet en resultaten soms zodanig gemanipuleerd wordt om hun claim ‘te bewijzen’. Bij het lezen van een nieuwe studie, is het dus steeds belangrijk om te achterhalen welke partijen er belangen bij hebben.
4. We zijn GEEN muizen.
Het probleem is dat er ENORM veel factoren invloed uitoefenen op je gezondheid. Denk maar aan leeftijd, dieet geschiedenis, genen, stress niveau, geslacht,… . Hierdoor is het moeilijk om het effect van voeding te isoleren van al de andere factoren die invloed kunnen hebben.
Om ethische redenen worden studies voornamelijk uitgevoerd op muizen maar ook deze resultaten zijn niet altijd te linken aan het effect dat zou kunnen plaatsvinden bij mensen (aka we zijn GEEN muizen).
5. Mensen blijven maar mensen.
Mensen zijn slecht in het onthouden van wat ze gegeten hebben EN er zijn maar weinig mensen die in een studie consequent de richtlijnen omtrent specifieke voeding gewoontes uitvoeren. Hierdoor kunnen er al snel foutieve conclusies getrokken worden.
6. Correlatie vs causaliteit.
Wist je dat er een verband bestaat tussen hoeveel organisch voedsel er verkocht wordt en autisme? Het is niet omdat er een verband (correlatie) is dat deze ook effectief gelinkt zijn met elkaar door een specifieke oorzaak (causaliteit). De kans is dus groot dat deze twee verbanden helemaal NIETS met mekaar te maken hebben.
Hetzelfde geldt voor rood vlees. Vaak wordt gezegd dat dit kankerverwekkend is. Maar is dat wel zo? Kan het niet ook zijn dat mensen die vaak rood vlees eten frequenter barbecueën en minder bewegen?
Deze foto heeft mooi het verschil weer.
Epidemiologische studies (observerende studies tussen verschillende populaties) kunnen deze vraag niet beantwoorden.
Tenzij we identieke klonen jaren lang hetzelfde kunnen laten doen en eten in dezelfde omgeving en dezelfde stressfactoren blijft het nog altijd een beetje natte vingerwerk.
7. Calorie IN vs Calorie OUT is complexer dan je denkt.
De calorie waarde op verpakkingen kan tot 20 % of meer afwijken van de realiteit, twee dezelfde appels zullen een andere calorie waarde hebben door andere teeltomstandigheden, elke persoon zijn verbruik zal anders liggen tijdens bewegen,… Het geeft een goede indicatie en ALGEMENE richtlijn maar het is zeker niet foolproof.
8. Veel gezondheidseffecten zijn pas zichtbaar op lange termijn.
Veel gezondheidseffecten hebben VEEEEEEEEL tijd nodig voor ze zichtbaar zijn. Hierdoor is het moeilijk om te bepalen wat gezonde voeding nu juist is.
9. Foutieve rapportering van de data.
Niet enkel het onderzoek UITVOEREN is moeilijk maar ook het RAPPORTEREN. Desondanks dat wetenschappers hun best doen, zijn we allemaal een beetje ‘biased’ en zoeken we vaak naar specifieke resultaten. Hierdoor kan je de data verkeerd interpreteren. Daarnaast zijn de ‘titels’ van onderzoeken vaak overdreven en scheppen ze een verkeerd beeld van de realiteit. Ook een misinterpretatie van studies (peerreviews) kan ervoor zorgen dat er verkeerde info terecht komt in de wereld.
Wat weten we wel al?
Et voila, combineer al deze factoren en ik denk dat jullie nu ook inzien waarom voedingswetenschap ZOOO ingewikkeld is.
Wees kritisch. In plaats van meteen alles te geloven dat je ziet passeren op het internet rond gezonde voeding, is het beter om naar patronen te zoeken.
Welke info zie je regelmatig passeren? Hoeveel onderzoeken tonen hetzelfde aan? Wat zeggen de wetenschappers zelf?
Om je hierbij te helpen, hebben Amerikaanse onderzoekers de website Examine.com gelanceerd waar je op een duidelijke en overzichtelijke manier het wetenschappelijk bewijs terug kan vinden van verschillende gezondheidsclaims.
Gelukkig zijn onderzoekers het over een aantal zaken wel al eens. Het zijn dan ook deze zaken die de basis moeten vormen van gezonde voeding en levensstijl. Wat dan?
- Kies zoveel mogelijk voor onbewerkt voedsel.
- Beweeg voldoende, niet enkel door regelmatig te sporten maar vooral door voldoende dagelijks te bewegen.
- Beperk het overmatig gebruik van tabak en alcohol.
- Zorg voor voldoende en kwaliteitsvolle slaap (7-8 uur / nacht).
- Ga beter om met stress.
- Zorg voor enkele kwaliteitsvolle relaties (partner, familie, vrienden,…) binnen je leven.
Oké, uiteraard is het een pak complexer dan ik het hier neerschrijf, maar dit is de BASIS van gezonde voeding.
Ik ben ervan overtuigd dat 99,9 % van de mensen hier niet aan voldoen. Pas wanneer je dit consequent uitvoert, kan je kijken naar welke andere parameters jou kunnen helpen om gezonder te leven. Je hoeft echter niet altijd alles perfect te doen om gezond te zijn. Tijdens mijn consultaties refereer ik vaak naar de ’80-20 regel’. Hiermee bedoel ik dat zolang je 80 % van de tijd ‘gezond eet en leeft’, je al goed bezig bent.
De 80 – 20 regel is de GOUDEN middenweg naar een gezond leven.
Die andere 20 % zoals een verjaardagsfeest, romantische avond met je partner of trouwfeest gaan je niet plots ONGEZOND maken. Geniet op zo’n momenten ten volle maar overdrijf niet en herneem na deze gebeurtenis onmiddellijk jouw gezonde levensstijl. Een levensstijl die duurzaam is en dus gemakkelijk vol te houden is omdat je het fijn en aangenaam vindt.
